Kitap - Haruki Murakami - 1Q84

Selam dünya ben Menolly!

Çok severek başladığım,ama bitirene kadar elimde sürüren bir kitaptan bahsedeceğim bu gün.Gerçekten ilk başladığımda o kadar beğenmiştim ki...

"Yürekten sevdiğin bir insan varsa, bir kişi olsun yeter, hayatın kurtulmuş demektir"
Sarsıcı bir yolculuğa hazır mısınız? 
Öyleyse kemerlerinizi bağlayın. Erkekleri, titizlikle geliştirdiği bir yöntemle öteki dünyaya gönderen genç bir kadınla tanışacaksınız. Ve amansız bir takiple onun peşine düşen fanatik bir cemaatin müritleriyle…
Romantik misiniz?
Evet, bu kitapta aşk da var… İki dünya bir araya gelmeden mümkün olmayan bir aşk. 
Yaşadığınız dünya gerçek mi, hiç düşündünüz mü? 
Düşündüyseniz, paralel bir evrene geçmek sizi heyecanlandıracaktır o zaman. 
Hayatı algılayışınızı değiştirecek bir kitabın kapağını açmak üzeresiniz şu an. 
Yaşayan en büyük yazarlardan biri olarak kabul edilen Haruki Murakami başyapıtı, tüm dünyada milyonlarca satan kitabı 1Q84'le bir imkânsızı başarıyor. 
Nefesinizi kesecek bir macera romanını, gerçek nedir, insan neye inanmalı, aşk dünyayı kurtarabilir mi soruları ekseninde bir yürek atlasına dönüştürüyor.

Haruki Murakami'yi uzun zamandır okumak istiyordum,ama bir türlü bir kitabına başlayamamıştım.Sonunda kendimi zorlayıp biraz araştırdım ve 1Q84'e başladım.
İlk başta adı bana çok garip geldi.
Kitap,1984 yılında geçiyor,bir kadın(Aomame) ve bir erkeğin(Tengo) kazara kendi dünyalarından başka bir dünyaya geçmelerini anlatıyor.Bu dünya bildikleri gerçek dünyadan farklı kurallara sahip,bu dünyada iki adet ay var,dahası Little People isimli ne oldukları bilinmeyen küçük canlılar var.
Aslında genel olarak kitap bu ikilinin bir birini bulmaya çalışmasını ve kendi dünyalarına dönme serüvenlerini anlatıyor.Ama bunun da ilerisinde,kitabın içerdiği farklı bir macera var ki, hayranlıkla kendini okutuyor.

Okumaya başladığımda,itiraf edeyim biraz önyargılıydım çünkü etrafımda Murakami'nin 'sıkıcı' olduğunu söyleyen bir sürü insan vardı,bu insanlar hayatlarında belki de hiç Murakami okumamışlardır,gerçek anlamda ama yine de böyle söyleyenler vardı.Bu yüzden içimde bir önyargıyla başladım ama daha ilk sayfalardan kitap beni kendine bağlamayı başardı.Aomame'nin bir trafikte kalması ile başlayan hikaye bana oldukça ilgi çekici geldi ve devam ettikçe de daha da ilginçleşmeye başladı.

Fakat,yine de kitapta benim için karanlık kalan ve hala rahatsız olduğum bir çok konu var.
Kitap,anlattığı hikayeye güzel fazlasıyla uzun geldi bana,sanki kasıtlı olarak uzatılmış,daha uzuna anlatılmış gibiydi.Elbette,yazar detaylarıyla kitabı ele almak istemiş ve başarmış da,ama ne yalan söyleyeyim artık ortalara doğru biraz sıkılmaya başlıyor insan.Neyse ki, yarım bırakmamışım çünkü keyif aldığım bir sürü bölümü oldu.

Bunun yanında sonu benim için hala biraz karanlık,evet,Aomame ve Tengo kendi dünyalarına geri döndüler (ya da öyle görünüyor) peki ama ya Eriko Fukada'ya ne oldu?Little People cemaat lideri öldükten sonra ne yaptı?Peki,kitabın başından sonuna kadar doğru düzgün ne olduğunu karakterler gibi bizim de kavrayamadığımız Little People neyin nesiydi,iyi miydi,kötü müydü?Yoksa basitçe,insanlığın bir yansıması mıydı?
Bu sonuncu düşüncem bana daha mantıklı geliyor,nedense.

Sonuyla biraz karanlıkta kalmış gibiydi,bana o hissi verdi ve hikayeyi sevdim ama,yine de karanlık kalmış noktalar çok fazlaydı.

Fakat yine de,okunması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum,ara ara verdiği güzel mesajları ve farklı konusuyla ilgi çekiciydi.

Kitabı One Ok Rock'un üç şarkısıyla okudum,her bölümünü farklı şarkılarla.Answer is Near,Ending Story ve Bombs Away ile.Answer is Near bana kitabın başladığı,hikayenin oluştuğu bölümü hatırlatıyor,Ending Story Tengo ve Aomame'nin başarısız çabalarını,Bombs Away ise talihsiz ve yanlız Uşikawa karakterini.

~~~~~~~~~

Aomame konuşmayı sürdürdü. "Fakat konu ister menö olsun,isterse erkekler yada başka bir şey,kendi seçimimizi yaptığımızı sanıyoruz,ama aslında hiç bir şeyi tercih ediyor değiliz.En baştan belli olan bir şeyi tercih ettiğimizi sanıyoruz belki de.Özgür iradenin var olduğunu düşünmek istiyoruz yalnızca.Arada sırada bu düşünceler geçiyor aklımdan."

"Eğer haklıysan,yaşam aslında karanlık bir yer demektir."

"Fakat birini yürekten seversen,ne kadar rezil bir tip olsa da,seni sevmeyen biri olsa da,en azından yaşam cehennem olmaktan çıkar.Biraz karanlık olsa bile.

"Aynen öyle." 

"Fakat Aomame,"dedi Ayumi. "düşünüyorum da,bu dünyada mantığa yer yok,empati de yetersiz."

"Olabilir,"dedi Aomame. "Fakat artık değiştiremeyiz."

"Ürünü geri verme süresi çoktan geçmiş."

"Fişini de atmışız."

"Çok doğru."

"Fakat ne fark eder ki?Göz açıp kapayıncaya kadar bu dünya sona erecek." dedi Aomame. 

"Çok keyifli olur."

"Sonra krallık gelecek."

"Sabırsızlanıyorum." dedi Ayumi. 

Kitapta bahsi geçen bu 'krallık' tasviri,bilhassa Aomame'nin çocukluğundan alınmış.Onun çocukluğunda cemaate bağlı olan bir ailede doğduğu,her pazar tıpkı babasıyla tahsilata giden Tengo gibi annesinin peşisıra cemaatin öğretilerini yaymak için sürüklenmesi kitapta birebir anlatılıyor.Fakat 10 yaşına geldiğinde Aomame ailesiyle tüm bağlarını koparmış,cemaatten ayrılmış ve kendi hayatını kurmuştur.
Fakat,yine de hala çocukluğunda her zaman yemekten önce söylediği duayı kelimesi kelimesine hatırlamaktadır.Ve bu 'krallık' da o duadandır,bence,bu krallık bir tür ölümden sonra hayat,ya da basitçe cenneti ifade etmekte.

 ~~~~~~~~~ 

"Yapanlar bir mantık uydurarak,yaptıklarını meşru göstererek unutabilir.Görmek istemedikleri şeylerden bakışlarını kaçırabilir.Fakat mağdur taraf unutmaz.Bakışlarını da kaçıramaz.Anılar anne babadan çocuğa aktarılır.Dünya dediğin şey,Aomame,bir biriyle çelişen anıların sonu gelmez savaşıdır."

Dünya,bir biriyle çelişen anıların sonu gelmez savaşıdır,işte kitaptaki en sevdiğim sözlerden biri.Gerçekten de öyle değil mi?Ben,hayatta her şeyin bir sebebinin olduğuna,her şeyin bir sebebe bağlı olduğuna inananlardanım.Tesadüf diye bir şey bence yok,olsa da çok nadir,her başımıza gelenin bir nedeni vardır bence,biriyle tanışmamızın,birini kaybetmenizin,hatta sabah kalktığımız saatin bile bir nedeni vardır,evrenin işleyişinde.

Ve anılarımız da hayatımızı oluşturur ve nedenleri oluşturur.Birini çok sevmemimizin nedeni,anılarımızda büyük bir yeri olmasıdır.Birinden nefret etmemizin nedeni,onunla anılarımızda yaşadıklarımızdandır.Biri,zamanı gelip değiştiğinde ve farklı birine dönüştüğünde(ki insanlar her zaman değişir ve ölene kadar değişöeye devam eder,asla bir insanı tam olarak tanıyamayız) şaşırmamızın nedeni de önümüzdeki yeni kişi ile anılarımızdaki kişinin birbiri ile olan çelişkisidir.

Anılarımız bizi oluşturur.

 ~~~~~~~~~~

"Belli bir yaşı geçince yaşam dediğin,sahip olduğun şeyleri sürekli olarak kaybettiğin bir süreçten öteye geçmez hale gelir.Önemli şeyler birer birer tarağın dişlerinin dökülmesi gibi insanın ellerinden kayıp gider.Sevdiğin insanlar,önce biri sonra diğeri,hayatından yok olup giderler."

~~~~~~~~~~

"Dünyadaki çoğu insan kanıtlanabilir gerçeğin peşine falan düşmez.Gerçek denilen,çoğu durumda senin söylediğin gibi güçlü bir acıyı da beraberinde getirir.Dahası çoğu insan acıyı beraberinde getiren gerçeği falan aramaz.İnsanların gereksinim duyduğu,kendi varlıklarının biraz daha derin bir anlamı olduğunu hissettirecek hoş,rahatlatıcı öykülerdir.İşte o yüzden din dediğin şey var olabiliyor." 

Gerçekten de,yalan konusunda da böyle.Hayatımız boyunca hiç yalan söylemeseydik,en küçük yalanları bile,her şeyi olduğu gibi,tüm saflığıyla söyleseydik,neler olurdu hiç düşündünüz mü?Mesela,kibarlıktan yaptığımız bir çok şeyi yapmasaydık da,etrafımızdaki sevdiğimiz sevmediğim herkese tüm çıplaklığıyla içimizdeki söyleseydik?Dünya bence o zaman çok kaba,soğuk ve çekilmez bir yer haline gelirdi.

Gerçek işte bu açıdan acılarla dolu,bu yüzden kulaklarımız yalanları duymaya bu kadar alışkın.

 ~~~~~~~~~~~~

Gölge,biz insanların iyicil varlıklar olmaya çalışmasıyla aynı ölçüde şeytani bir varlıktır.Biz iyi,mükemmel ve üstün insanlar olmak için ne kadar çabalarsak,gölge de o ölçüde,karanlık,leytani ve yıkıcı eğilimini kesinleştirir.İnsan kendi kapasitesini aşarak mükemmel olmaya çalışırken,gölge cehenneme inerek şeytan haline gelir.Çünkü doğada insanın,kendisinden daha aşkın bir valık olması,kendisinden daha aşağı bir varlık olması kadar ağır bir suçtur.

Benim de sürekli düşündüğüm,kötülük ve iyilik dengesinin başka bir ifadesi.

~~~~~~~~~~~~

Aomame dairede yeniden göz gezdirdi.Sanki model ev gibi düşüncesi geçti aklından.Temiz,derli toplu,gerekli her şey var.Fakat kişiliksiz,yabanı,yalnızca sahte.Eğer böyle bir yerde ölecek olursam,pek hoş bir ölüm olacağını söyleyemem.Fakat sahne dekorunu hoşa gidecek şekilde değiştirsem bile,bu dünyada hoşa gidecek ölüm diye bir şey var mı ki?Böyle düşününce nihayetinde bizim yaşadığımız dünyanın kendisi de,devasa bir model evden farksız değil mi?Girer,oturur,çay içip,pencerenin dışarısındaki manzarayı izler,zamanı gelince teşekür ederek çıkıp gideriz.Oradaki tüm mobilyalar,kandırmacadan başka bir şey değil.Pencereden görünen ay bile kağıttan yapılmış sahte bir şey olabilir.

Nasıl ölseydiniz hoşunuza giderdi?Gerçekten,kitapta da dendiği gibi,nasıl doğacağımızı seçemesek de nasıl öleceğimizi seçebiliriz.Siz nasıl ölmek isterdiniz?Huzurlu bir ölüm mü?Kahramanca bir ölüm mü?

Peki,ölüm şeklinin nasıl olduğunun ne anlamı var?Sonunda her şekilde o soğuğu ve karanlığı,her şeyin toprağa karıştığı ve dünyadaki güzelliklerin bizim için artık hiç bir anlamı olmadığı ölüm anını tadacağız,güzel olsun ve ya olmasın.

~~~~~~~~~~~~~

Yine de bu onların Tanrısı değil,benim Tanrım.Bu,benim kendi yaşamımı feda ederek,etimin doğranması,derimin yüzülmesi,kanımın emilmesi,tırnaklarımın sökülmesi,zaman,ümit ve anılarımın gasp edilmesi sonucunda edindiğim bir şey.Görüntüsü ya da şekli olan bir Tanrı değil bu.Beyaz giysiler giymiyor,uzun sakalları yok.Bu Tanrı'nın öğretisi yok,kitabı yok,kuralları da yok.Ödülü olmadığı gibi,cezası da yok.Hiçbir şey vermiyor,hiçbir şeyi gasp etmiyor.Yükselecek bir cennet olmadığı gibi,içine yuvarlanacak bir cehennem de yok.Sıcak ya da soğuk,Tanrı yalnızca orada bekliyor.

Başka yazılarda görüşmek üzere!

Jaa ne minna! ^_^